"Onbewapend zijn is onze beste verdediging."

Interview met VN-waarnemer en Avanta-reisleider Rick de Landmeter.


Bijna iedere dag is het wel in het nieuws: de vreselijke burgeroorlog in Syrië. Reisleider Rick zit er middenin. Een jaar lang werkt hij voor de VN in Syrië en woont hij samen met zijn gezin in Tiberias.  In dit interview vertelt hij over de complexe strijd in het Midden-Oosten en legt hij uit wat zijn rol is als VN-militair.

Waarom is het nodig dat de VN in Syrië actief is?

De United Nations Truce Supervision Organization (UNTSO) is een in maart 1948 ingestelde organisatie van de Verenigde Naties. UNTSO heeft als taak om de wapenstilstanden in het Midden-Oosten, waar veel landen Israël niet erkennen en al jaren formeel met dat land in oorlog zijn, te handhaven. Na de Yom Kippoer oorlog in 1973 tekenden Israel en Syrie het zogenaamde seperation of forces agreement 1974. Kortweg houdt dit verdrag in dat er een gedemilitariseerde zone werd ingesteld tussen Israel en Syrië. Een bufferzone tussen Israel en Syrië om een direct escalatie te voorkomen. Deze bufferzone valt overigens onder de Syrische autoriteit. Dat betekent dat er wel gewoon Syriërs mogen wonen en werken. De grondslag van deze missie heeft dus niet direct een relatie met de huidige burgeroorlog.  
Hoe kun je jouw functie omschrijven?

 Binnen UNTSO werken ongewapende militaire waarnemers uit 25 verschillende landen. Deze waarnemers inspecteren, observeren, patrouilleren en rapporteren uiteindelijk mogelijke schendingen van het seperation of forces agreement 1974 aan het VN hoofdkwartier in New York. De waarnemers maken gebruik van observatieposten (OP’s) langs de grenzen van de gedemilitariseerde zone. Daarnaast worden er patrouilles gereden. Gezien de veiligheidssituatie in Syrië is het daar op dit moment niet mogelijk om te patrouilleren. Zagen waarnemers voorheen weinig meer dan een schaapherder die nietsvermoedend de verdragsregels schond, nu zijn als gevolg van de burgeroorlog schendingen van het verdrag aan de orde van de dag. Dat betekent echter niet dat onze aanwezigheid minder van belang is. Die zorgt immers voor ‘eyes on the ground’ voor de VN en wij vormen nog steeds een buffer tussen Syrië en Israel.

Zie je veel oorlogsgeweld vanaf de observatiepost en is het gevaarlijk voor jou?
Vanuit de OP ben je min of meer een stille getuige van de burgeroorlog. Er zijn dagen dat er in ons gebied geen schot gelost wordt, maar dat kan ineens veranderen en dan zit je er midden in. Wat ons echter elke keer weer verbaast is dat na een aanval (die soms een hele dag doorgaat) de mensen zo snel het normale leven weer oppakken, alsof er niets is gebeurd. Op dit moment is er gelukkig nog geen directe dreiging richting de VN en naar ons in het bijzonder. Het grootste gevaar is om op het verkeerde moment op de verkeerde plaats te zijn. Bijvoorbeeld wanneer je onderweg bent naar de OP en er ontstaat een gevecht in de directe omgeving. Zoals eerder aangegeven zijn we verder ongewapend en we beschouwen dat eigenlijk als onze beste verdediging. Daarmee voorkom je escalatie in de geweldspiraal.  

Hoe ziet een gemiddelde werkdag op de OP er uit?

Voordat ik vanuit Tiberias (daar wonen we) naar Syrië vertrek zorg ik dat mijn uitrusting op orde is. Naast de normale bagage die je nodig hebt voor een week, gaat het daarbij ook om persoonlijke beschermingsmiddelen als helm, scherfvest en gasmasker. Verder zorg ik dat ik ben geïnformeerd over de huidige stand van zaken in Syrië. Vervolgens rijden we met collega’s naar de Israëlische grens waar we de auto omwisselen voor zo’n witte gepantserde Landcruiser, waarna we richting Syrië vertrekken.
Eenmaal in Syrië wordt het rijden veel intensiever. Je probeert je omgeving te ‘lezen’, signalen op te pikken die kunnen duiden op een mogelijke dreiging. Aan de andere kant probeer je relaties te onderhouden met de mensen die je onderweg tegenkomt. Dat kan de Syrische militair zijn die ons laat stoppen bij een checkpoint, maar ook de kinderen die je onderweg tegenkomt. Een verandering in die relatie kan echter weer duiden op een veranderende houding van de omgeving naar de VN in het algemeen.
Eenmaal op de post aangekomen nemen we het over van onze collega’s. We bespreken algemene logistieke zaken als voeding, status van de brandstof voor de generatoren etc. Daarnaast nemen we de achterliggende week door en de actuele (veiligheids-) situatie in de directe omgeving van de OP. Op de OP draaien we 24/7, we verdelen we de dag in een ochtend-, avond-, en nachtshift. Degene die nachtshift draait is tevens verantwoordelijk voor het verzorgen van het avondeten. Dat betekent een internationale keuken door de verschillende nationaliteiten met wie we samenwerken. En soms improviseren, doordat we in onze keuze aan eten afhankelijk zijn van wat we in de Syrische dorpen aan eten kunnen krijgen.

Hoe ziet de observatiepost er uit?

De Observatiepost staat op een top van een heuvel of berg vanwaar je een weids uitzicht hebt op de directe omgeving . De post zelf bestaat uit een observatie-platform, een bunker, twee slaapkamertjes, toilet, douche, keuken en een opslagruimte voor brandstof. Daarnaast hebben we twee generators voor het opwekken van elektriciteit.

De OP is duidelijk herkenbaar als VN post. De gebouwen zijn opvallend wit en blauw, de kleuren van de VN, en s’ nachts verlicht. Dit helpt onze neutraliteit in het conflict te benadrukken.

Hoe is de situatie nu en wat verwacht je voor de toekomst?

Kort gezegd zijn er drie, of eigenlijk vier dimensies zichtbaar. Allereerst het conflict binnen Syrie zelf; de burgeroorlog. Ten tweede lijkt Bashar-al-Assad regionaal gezien, steun te krijgen van Iran en Hezbollah tegenover de golfstaten die de oppositie steunt. Als derde blijkt uit de media dat Rusland openlijk de regering van Assad steunt, het Westen en Amerika daarentegen steunen meer en meer de oppositie. Tenslotte is er een vierde dimensie ontstaan; namelijk de aanwezigheid van Al-Qaida gelieerde groeperingen. De partijen binnen elke dimensie hebben een eigen agenda wat de situatie zo ontzettend complex maakt. En dan heb ik de verdeeldheid binnen de oppositie zelf nog niet eens genoemd.

Deze complexiteit zorgt er voor dat het enorm lastig is om een prognose te maken over hoe de situatie zich in de toekomst zal ontwikkelen. Daarnaast ben ik zelf slechts werkzaam in een beperkt deel van Syrië wat het beoordelen van de situatie bemoeilijkt.

Hoe ervaar jij deze missie?

Op dit moment vinden er enorme ontwikkelingen plaats in het Midden-Oosten. Deze missie biedt een unieke mogelijkheid om, zij het op beperkte schaal, enig inzicht te krijgen in de situatie zoals die zich hier afspeelt. Daarnaast zorgt het internationale karakter van de missie ervoor dat je mag samenwerken met officieren uit meer dan 25 landen wat op zichzelf al heel leerzaam is. Tenslotte is het natuurlijk geweldig dat Carlina en de kinderen hier ook zijn. Dit is een uitgelezen kans om samen Israël en omliggende landen goed te leren kennen.

Hoe is het om hier als gezin te wonen?

Zoals eerder gezegd wonen we in Tiberias, veilig aan de andere kant. Voor mijn werk ben ik vrij veel weg. Maar daar staat tegenover dat ik mijn vrije dagen volledig kan besteden met mijn gezin. We trekken er dan ook zoveel mogelijk samen op uit en gaan bijvoorbeeld hiken in de Negev Woestijn of gewoon een dagje naar Jeruzalem of Tel Aviv. Het grote voordeel van Israel is dat het ongelofelijk veel te bieden heeft op zowel historisch als op geografisch vlak. En dat allemaal op relatief korte afstand van elkaar.  De kinderen hebben het dan ook enorm naar hun zin. Het is voor hen één grote ontdekkingsreis. Ik vroeg Kjeld pas of hij zin had om even naar Nederland te gaan. Dat was dus echt geen optie! Carlina trekt veel op met andere vrouwen van collega’s, wat natuurlijk fijn is op het moment dat ik in Syrië ben.

Inmiddels zijn er al twee Avanta-groepen op bezoek geweest bij Rick en zijn gezin in Tiberias. Eind november gaat er opnieuw een Avanta-reis naar Israël. Ga snel naar de website als je ook mee wilt!