Iran - een smaakvol land (het smaakt naar meer!)

Een aantal weken geleden was Avanta in Iran. Een wat mysterieus land, maar dankzij een Iraanse deelnemer gingen er deuren open die anders wellicht dicht waren gebleven. De groep heeft ontzettend veel gezien, gedaan, geleerd en... gegeten! Deelneemster Hannah vertelt over een belangrijk aspect van de Iraanse cultuur: eten.

Een Perzisch sprookje
Over Iran – het voormalige Perzië - valt heel erg veel te vertellen. Het is een land met een rijke historie, prachtige gebouwen, woest-mooie landschappen en een mix van bijzondere culturen. In vroeger tijden trokken handelaars en avonturiers als Marco Polo met hun karavanen hier via de beroemde zijderoute richting het verre oosten. Het is ook het land van de ayatollahs, de poëzie en de gesluierde vrouwen. Als je op reis gaat naar Iran, kom je oren en ogen tekort om alle indrukken te verwerken. Toch wil ik hier een tipje van de sluier oplichten en niet alleen met de oren en de ogen Iran waarnemen, maar vooral ook met een ander zintuig: de mond.

 ‘Social food’
Iran is een land met een echte eetcultuur. Eten doe je liever niet in de vorm van fastfood. Nee, eten is in Iran een sociale aangelegenheid. Eten nuttig je bij voorkeur met je hele familie en het liefst eet je de hele dag door. Eten is ook een teken van gastvrijheid. Hoe arm of rijk je ook bent, je nodigt je gasten altijd uit om te blijven eten. Als je een keer naar Iran reist, dan is de kans groot dat je uitgenodigd wordt door een Iraanse familie. Sla het aanbod nooit af, want in Iran eet je het lekkerst bij iemand thuis!

Eten doe je in Iran niet aan tafel, maar op een Perzisch tapijt

Norouz Mobarak!
Op 21 maart wordt het Perzisch nieuwjaar gevierd. Als reiziger ervaar je dat als een extra inkijkje in deze bijzondere cultuur. Tijdens Norouz wordt de komst van de lente herdacht en dat wordt groots gevierd door de Iraniërs. Ze hebben twee weken vakantie en in die weken wordt er vooral veel samen – je raad het al - gegeten. Het feest begint ’s nachts om twaalf uur met veel (zoete) lekkernijen en iedereen wenst elkaar een ‘norouz mobarak’ (= gelukkig nieuwjaar) toe. Ook de dertiende dag van het feest staat in het teken van eten. Iraanse families gaan massaal picknicken, want thuis eten op die dag brengt namelijk ongeluk. In diezelfde weken vind je in huizen en in openbare gebouwen tot de metrostations aan toe de Haft Sin, dat zijn planten, zaden of vruchten die in het Perzisch beginnen met de letter ‘s’ en symbool staan voor een nieuwe, frisse start in het leven.

Symbolen: munten voor voorspoed en rijkdom, een beschilderd ei voor vruchtbaarheid en een goudvis (!) voor het leven

Kruidig
De maaltijden in Iran worden bereid met een grote variatie aan (verse) kruiden. Het eten moet goed gekruid zijn, maar niet té. Het luistert dus heel nauw hoeveel kruiden er aan de maaltijd worden toegevoegd. Het verhaal gaat dat Iraanse vrouwen als nieuwe schoondochter aan hun schoonmoeder moeten bewijzen hoe goed ze zijn in het besturen van een huishouden, door te laten zien hoe fijn ze de verse kruiden kunnen snijden.

In de bazaars van Iran vind je kruiden in alle soorten en smaken

Rasj-el-hanout, een mengsel dat uit 7 verschillende specerijen bestaat en veel gebruikt wordt

Een maaltijd zonder brood, ís geen maaltijd
Eén van de lekkerste maaltijden die je in Iran kan eten, is abgoohst. Het gerecht bestaat uit suddervlees met aardappels, kikkererwten, witte bonen, ui, tomaat en verschillende kruiden. Dit stamp je met een zogenaamde ‘goohst-stamper’ fijn tot een soort brij. De bouillon van het vlees wordt erbij geserveerd en daar doop je je brood in, want een maaltijd in Iran gaat áltijd gepaard met brood. Iran kent zelfs veertig soorten brood!

Koekje van eigen deeg
Iraniërs houden trouwens ook heel erg van zoete lekkernijen. En het leuke is dat een aantal steden hun eigen koekje of snoepje kent. Esfahan staat bijvoorbeeld bekend om de nougat, in Qom eet je mierzoete koekjes met saffraan, in Yazd neem je een handvol kruidnootjes met gembersmaak (ahmadaghi badami) en in Kashan zijn zoete lekkernijen altijd voorzien van rozenblaadjes of rozenwater.

Abgoohst, waarbij de ‘goohst’ nog niet is aangestampt (potje in het midden).

Links het platte vierkante brood ‘lavash’, wat je in de soep ‘ab’ doopt (rechts).

Een snack voor onderweg. Bruine bonen in een prutje met zout. Ziet er niet uit, smaakt heerlijk!

Zoals ik in het begin al aangaf, is dit maar een klein inkijkje in de Iraanse/Perzische keuken. Er valt nog zo veel meer te beleven met betrekking tot Iraans eten. Op internet vind je genoeg recepten en blogs over de Iraanse/Perzische keuken en ook in Nederland zijn er goede Iraanse restaurants en zelfs een aantal Iraanse supermarkten te vinden. Toch wil ik je nog één tip meegeven: ga vooral een keer naar Iran zelf, want daar proef je de smaak van Iran natuurlijk het allerbest!

Oh ja, als het geen etenstijd is, dan is het wel theetijd in Iran. Of is het vooral

suiker nuttigen met een beetje thee?!

Met dank aan Hannah voor dit smakelijke verslag!